Blogpost Breinleren

Hallo Ik ben Janne, 2e master studente Bedrijfspsychologie en Personeelsbeleid (UGent) en momenteel stagiair bij Footsteps Group. Heel wat HR-onderwerpen zijn mijn pad al gekruist waaruit ik veel heb kunnen leren. Mijn stageproject draait hoofdzakelijk rond Learning & Development (L&D), want in deze immer veranderende wereld is blijvend leren essentieel. L&D is ook een onderdeel van het volledige HR-proces. Ik zat aan mijn bureau bij Footsteps en stelde mezelf de vraag: hoe leert de mens eigenlijk? Mijn basis was gelegd, want al snel kwam ik bij het concept ‘breinleren’. Het is een interessant begrip dat mijn theoretische achtergrond aan de UGent samenvoegt met de praktijk waar ik mij nu in bevind.

Bij breinleren wordt de werking van onze hersenen als vertrekpunt gebruikt om leerinterventies te ontwerpen, en in te voeren. ‘Waarom is kennis over het brein zo belangrijk en wat draagt het bij tot L&D in onze organisatie?’ hoor ik je denken. Onze hersenen zijn een immens complexe machine. Toch blijken een aantal eenvoudige principes onze hersenen te typeren en waarmee we een directe vertaalslag kunnen maken naar het inrichten van leerprocessen in een organisatie. Bovendien blijkt dat kennis over de werking van de hersenen voor een toename in de leermotivatie kan zorgen.

Het antwoord op de vraag ‘Hoe leren wij?’ kunnen we heel ingewikkeld en uitgebreid geven, met uitleg over de elektrochemische fabriek die we onze hersenen kunnen noemen, over de synapsen, dendrieten en axonen, maar dat ga ik niet doen. Een simpele uitleg is voldoende. Leren is gelijk aan verbindingen maken. Hoe sterker de verbindingen in de hersenen, hoe makkelijker je informatie kan oproepen. We kunnen het heft in eigen handen nemen, want ons brein is plastisch. Door vaker te oefenen op bepaalde vaardigheden en door kennis vaker te herhalen, vormt onze elektrochemische fabriek sterkere netwerken. ‘Use it, or lose it’. Als je de netwerken in je hersenen niet aanspreekt en gebruikt, worden ze steeds zwakker.

Wat volgt is een greep uit de principes van breinleren.

‘Samen leren is effectiever’. Onze hersenen zijn uitgerust met spiegelneuronen. Dat zijn cellen met speciale eigenschappen. Ze vuren niet alleen wanneer we iets doen, maar ook wanneer we anderen iets zien doen. In de Kerst-spirit is dit gemakkelijk uit te leggen. Stel, je ziet je partner een cadeau van onder de kerstboom uitpakken. Dit spreekt dezelfde neuronen aan dan wanneer je zelf het geschenk aan het uitpakken bent. Dit principe is gemakkelijk toe te passen bij L&D. De spiegelneuronen zorgen ervoor dat het gedrag van andere deelnemers en trainers tijdens een leerinterventie worden geïmiteerd.

‘Twee weten meer dan één’. Door vanuit verschillende perspectieven (hersenpatronen) te kijken naar een bepaald vraagstuk, worden nieuwe patronen in de hersenen gevormd en aangewakkerd. Mensen blijken leerstof beter te doorgronden en te beheersen wanneer ze die uitwisselen met anderen tijdens het proces van informatieverwerking.

‘Emoties en leren’. Een van de basisprincipes wanneer je een L&D beleid opstelt is het creëren van een veilige leeromgeving. Wanneer een omgeving als bedreigend aanvoelt, zal er geen sprake zijn van geconcentreerde aandacht. Aan de andere kant is een té lakse houding ook niet ideaal, want er moet een zekere mate van alertheid zijn om te leren. Wanneer we nieuwsgierig zijn, komt de neurotransmitter dopamine vrij, die ons helpt met leren. Ook wanneer we trots ervaren door een klein succes, zoals bijvoorbeeld het correct oplossen van een casus, komt er dopamine vrij, waardoor we dit beter onthouden. Emotie heeft effect op het geheugen!

‘Leren gaat beter met een doel’. In ons brein bevindt er zich als het ware een ingebouwde filter. Die filter selecteert de hele dag door informatie: wat wel en niet wordt toegelaten, verwerkt of opgeslagen. We kunnen de filter eigenlijk een beetje manipuleren. Als je er bewust voor kiest om ergens beter in te worden of iets nieuws te leren, helpt het om er een doel aan te verbinden en dit doel zo concreet en specifiek mogelijk te maken (SMART-principe). Zo breng je bewust een filter aan (het doel), je brein zal zich daarop richten en zal zowel bewust als onbewust processen inzetten om aan dat doel te werken.

‘Practice to achieve mastery’. Herhaling is noodzakelijk bij leren en ontwikkelen (en ja, ik weet dat dit al eens aan bod is gekomen, dat was de bedoeling 😉). Zo het is beter om een leertraject te ontwikkelen van 6 weken waarbij we over de tijd, met langer wordende tussenpozen, iets herhalen, dan een eenmalige driedaagse training. Het effect van een bepaalde training blijft vaak maar enkele maanden hangen, terwijl een continue herhaling van 6 weken ervoor kan zorgen dat de netwerken in de hersenen tot wel 2-3 jaar kunnen blijven werken.

Breinleren lijkt mij een interessant startpunt wanneer een organisatie een beleid rond L&D wil opstellen. Het is van belang deze principes in het achterhoofd te houden zodat op deze manier leren gefaciliteerd kan worden.

Mijn project ligt volledig in mijn interesseveld. Organisaties tools geven waardoor ze loopbaantrajecten van hun medewerkers zo leerrijk mogelijk kunnen maken, is één van mijn eigen doelstellingen. Zelf probeer ik deze principes in mijn dagdagelijkse taken op mijn stage toe te passen. Er zijn nog heel wat meer principes en heel wat meer onderdelen aan het opstellen van een L&D beleid, maar breinleren is een basis. Later volgen nog meer boeiende blog posts over dit onderwerp. Stay tuned!

Janne